پيشگفتار مترجم
شناخت بشر در بيش از شش دهه تجربه فعاليت هاي
مداخله گری در جوامع بشری، بويژه جوامع مربو به دنيای در حال توسعه، موجب شده به
اين نتيجه دست يابد که دنيای امروز با مجموعه ای از پيچيدگی ها و چالش هايی مواجه
است که تفکر و مديريت آن مستلزم نگاهی جامع گراست. توسعه پايدار يکی از واژه هاي
مهمی است که در سه دهه ی اخير به عنوان يکی از رويکردهای جامع گرا پديدار گرديده
است و بر سه محور اساسی و بهم پيوند خورده پيشرفت و توسعه از جمله ابعاد اجتماعی-نهادی،
اقتصادی و زيست محيطی تاکيد دارد. فقر، گرسنگی، و تخريب ها و آلودگی های زيست
محيطی در سطوح مختلف بين المللی، ملی و محلی مسايل مهمی هستند که معيشت و زندگي
خانوارهای روستايی و شهری را با آسيب پذيری مواجه نموده اند. مديريت نمودن اين
چالش ها مستلزم بکارگيری استراتژی های توسعه پايدار بوده تا ضمن کاهش آسيب ها به
بهبود همه جانبه و پايدار جوامع شهری و روستايی در دنياهای مختلف توسعه يافته تر و
کمتر توسعه يافته کمک کند.
تجربه
مترجم در تدريس و پژوهش در خصوص توسعه پايدار در يک دهه ی اخير ضرورت تاليف يا
ترجمه کتابی درسی و مرجع مناسب برای دانشجويان و علاقه مندان، همچنين کارشناسان و
پژوهشگران را نشان می دهد. ارتباطات علمی مترجم با خانم دکتر جنيفر اليوت، استاد
دنشگاه ساسکس انگلستان، به واسطه ی پژوهش ها و تاليفات ايشان در خصوص توسعه
پايدار، منجر به علاقه مندی به ترجمه اين کتاب گرديد. اين کتاب به عنوان يک کتاب
درسی يا مرجع برای دانشجويان مختلف دانشگاههای معتبر دنيا در رشته هايی همچون توسعه
روستايی، توسعه پايدار، جغرافيا، ترويج کشاورزی، توسعه اجتماعی و علوم اجتماعي
معرفی شده است و تا زمان اتمام ترجمه اين کتاب در سه ويرايش کاملاً متفاوت به چاپ
رسيده است. ويرايش چهارم اين کتاب نيز با تغييرات زادی اخيرا در سال 2013 نيز تاليف
شده است، ولی متاسفانه بعد از اتمام چاپ و فرايندهای ويرايش و مراحل چاپ بدست
مترجم رسيد. با اين وجود، به ياری خداوند ترجمه ويرايش جديد در آينده نزديک آغاز
خواهد شد تا خوانندگان محترم از آخرين دستاوردها و نظريه های نويسنده مطلع گردند.
اين کتاب در هفت بخش تنظيم شده است، يک بخش به
عنوان مقدمه و شش فصل مجزا. در فصل 1 کلياتی درباره
تکامل دو مفهوم توسعه و محيط زيست و نظريات مختلف در مورد آنها بيان شده است و پس
از آن پيدايش مفهوم توسعه پايدار از طريق جنبش ها، نشست ها و کنفرانس های مختلف
مورد بحث قرار گرفته است. همچنين نويسنده به پيوند مفهوم توسعه پايدار و چالش های آن
با اهداف توسعه ی هزاره سوم تاکيد می نمايد. در فصل دوم چالش های زيست محيطی و
اجتماعی و اقتصادی توسعه پايدار در سطوح بين المللی و محلی، بويژه بواسطه اقدامات
دهه های گذشته و با نام توسعه، تشريح شده اند. نابرابری های جغرافيايی و اقتصادی-
اجتماعی دسترسی به منابع، جغرافيای فقر، رابطه بين فقر و محيط زيست، هزينه هاي
انسانی ناشی از توسعه های معاصر، تاثير جهانی شدن بر فقرا، تغييرات مرگ و مير و
بهداشت، تاثير تغييرات آب و هوايی و گرمايش زمين بر فقرا و مناطق مختلف دنيا
مهمترين مباحث اين فصل می باشند. فصل سوم کنشگران و اقدامات توسعه پايدار را در
سطوح بين المللی و ملی در قالب پيمان نامه ها و تفاهم نامه ها مورد تاکيد قرار مي
دهد. در اين راستا نقش سازمان های بين المللی از جمله اتحاديه اروپا، بانک جهانی،
صندوق بين المللی پول، سازمان تجارت جهانی و از اين قبيل در توسعه پايدار مورد نقد
قرار می گيرند. ارتباط بين محيط زيست و فقر با موضوعات تجارت و بدهی های بين
المللی و ماليات های زيست محيطی بحث می شوند.
فصل 4 موضوعات و ابعاد گوناگون معيشت های پايدار
روستايی را با عنايت به منابع مربوط به بخش های کشاورزی و غير کشاورزی و آسيب
پذيری آنها در برابر سياستهای اقتصاد جهانی و سياستهای ملی- محلی شامل می شود.
نويسنده به ضرورت توجه به بستر و شرايط محلی، فنآوری های نوين و بومی، توجه به
اولويت های کشاورزان در برابر دانشمندان، نقش زنان در حفاظت منابع و ظرفيت نهادهاي
محلی می پردازد. در فصل 5 نيز روند روبه رشد شهرنشينی در دنيای در حال توسعه، مسايل
جوامع شهری بويژه فقرا در ارتباط با شغل، محل زندگی، نابرابری ها و مسايل زيست
محيطی پيرامون آنها از جمله بهداشت، فاضلاب، و آلودگی هوا، و راهکارها و استراتژي
های معيشت های پايدار شهری مورد بحث قرار می گيرند. در پايان فصل ششم ضمن نتيجه
گيری از مطالب فصل های قبل، به شاخص های ارزيابی توسعه پايدار در کشورهای در حال
توسعه می پردازد.
در
هر فصل از اين کتاب، نويسنده سعی کردهاست در ابتدا خلاصه ای از مطالب را ارائه
دهد و در انتها نيز ضمن مطرح نمودن سوالات مهم، منابعی را جهت مطالعات بيشتر معرفي
کند. در انتهای کتاب نيز منابع مورد استفاده و واژهنامه به دو زبان فارسی و
انگليسی آمده است.
