تمایل و رفتار سـبز دانشجویان کشاورزی: تحلیلی روانشناختی زیستمحیطی
| تاریخ ارسال: 1402/4/23 |
پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان
تمایل و رفتار سـبز دانشجویان کشاورزی: تحلیلی روانشناختی زیستمحیطی
توسط مهندس علی فغانی و با استاد راهنمایی دکتر مسعود بیژنی و مشاوران دکتر عنایت عباسی و دکتر ناصر ولی زاده در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ در دانشگاه تربیت مدرس دفاع شده است.
چکیده:
بررسیها نشان میدهند که بسیاری از مشکلات محیطزیستی ناشی از فقدان تمایلات محیطزیستی و ضعف فرهنگی ـ رفتاری در زمینه ارتباط انسان و طبیعت میباشند. در این میان، پی بردن به رفتارها و تمایلات محیطزیستی نسل جوان و تحصیلکرده از قبیل دانشجویان، برجستگی بیشتری دارد. دانشجویان در سنی قرار دارند که میتوانند متقاعد شوند که محیطزیست در وضع نامساعدی بهسر میبرد و نیازمند برداشتن گامهایی جدی برای حل مشکلاتش میباشد. در این میان، محیط دانشگاه میتواند جوی را فراهم آورد که آنان مسایل مرتبط با محیطزیست را فرا گیرند و آن را به بحث بگذارند و از این طریق، مشوق رفتارهای مناسب با محیطزیست در جامعه باشند. از این رو، هدف این مطالعه، بر تحلیل روانشناختی زیستمحیطی تمایل و رفتار سـبز دانشجویان کشاورزی قرار گرفت. در این پژوهش از "نظریه انگیزش حفاظت" برای بررسی رفتار سبز دانشجویان در دانشگاههای سبز، استفاده شد. این نظریه شامل شش متغیر "آسیبپذیری درک شده"، "شدت خطر درک شده"، "خودکارآمدی در پاسخ"، "هزینه پاسخ"، "اثربخشی پاسخ" و "نیت" میباشد که علاوه بر این متغیرها، تأثیر متغیر "هنجارها" نیز به نظریه انگیزش حفاظت افزوده و تأثیر آن بر رفتار سبز دانشجویان سنجیده شد. این پژوهش از نوع پژوهشهای توصیفی توصیفی ـ همبستگی، علّی ـ مقایسهای و علّی ـ رابطهای است که با استفاده از یک پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری مورد مطالعه، دانشجویان کشاورزی دانشگاههای تربیت مدرس، اراک، زنجان و علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری (۵۵۸۲=N) بودند که ۳۸۴ نفر از آنها با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه-گیری، دو مرحلهای (مرحله اول، خوشهای و در مرحله دوم، نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب)، بهعنوان نمونه، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامهای بود که روایی آن توسط پانلی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی به تأیید رسید و پایایی دسته گویههای آن با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ (۹۲۱/۰≤α≤۶۰۸/۰) محقق گردید. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق نرمافزار SPSS۲۶ و AMOS۲۴ صورت گرفت و از آزمونهای آماری مقایسهای و رابطهای ـ ساختاری استفاده گردید. یافتههای حاصل از آزمون همبستگی نشان داد که متغیرهای سن، هزینه پاسخ، خودکارآمدی، هنجارها و اثربخشی پاسخ با رفتار سبز دانشجویان رابطه معنیداری داشتند ولی آسیبپذیری درک شده و شدت درک شده ارتباطی با رفتار سبز دانشجویان نداشتند و متغیرهای آسیبپذیری درک شده و شدت درک شده نیز با نیت رابطه معنیدار نداشته ولی متغیر خودکارآمدی و اثربخشی پاسخ، سن، هزینه پاسخ و هنجارها با نیت رابطه معنیداری داشتند. یافتهها حاکی از آن بود که رفتار سبز دانشجویان در حد متوسطی است. نتایج حاصل از آزمون بیان تفاوت نشان داد که بین رفتار سبز دانشجویان دو گروه متأهل و مجرد، دو گروه از دانشجویانی که تجربه رویارویی با مسائل محیطزیستی را داشتند و دانشجویانی که تجربه نداشتند و بین دو گروه از دانشجویانی که در کلاسهای محیطزیستی شرکت کردهاند و گروهی که شرکت نکردهاند، تفاوت معنیدار وجود داشت. نتایج حاصل از تحلیل ساختاری حاکی از آن بود که نیت، دارای بیشترین اثر بر رفتار سبز دانشجویان (۳۶۲/۰ β=) است. در پایان، بر اساس یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی ارائه گردید و به تبیین جایگاه آموزش کشاورزی به عنوان یک مداخلهگر در تقویت رفتار سبز دانشجویان پرداخته شد.